Η ψυχική υγεία του παιδιού είναι αποτέλεσμα ποικίλων παραγόντων όπως η σωματική-βιολογική , η συναισθηματική, η γνωστική και κοινωνική ανάπτυξη. Η αιτιολογία των ψυχικών δυσκολιών είναι πολυπαραγοντική.
Η ηλικία ,το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού, οι επιδράσεις του περιβάλλοντος , οι ψυχοκοινωνικές του εμπειρίες επηρεάζουν την εμφάνιση και την μορφή των ψυχικών προβλημάτων του παιδιού.
Η παρέμβαση έχει στόχο την αντιμετώπιση των δυσκολιών ή την βελτίωση των ικανοτήτων του παιδιού, την προσαρμογή του στο περιβάλλον, έτσι ώστε οι δυσκολίες να μην επηρεάζουν την λειτουργικότητα του. Η εξατομικευμένη προσέγγιση στο παιδί που έχει δυσκολία και όχι στην δυσκολία αποτελεί και το κλειδί για την ορθή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των δυσκολιών του.
Η αξιολόγηση του παιδιού από τον ψυχολόγο, έγκειται στην κατανόηση των δυσκολιών του συγκεκριμένου παιδιού στο συγκεκριμένο οικογενειακό περιβάλλον και στην κατανόηση της αλληλεπίδρασης των διαφορετικών παραγόντων.
Στην ψυχολογική αξιολόγηση ο ψυχολόγος χρησιμοποιεί διάφορα μέσα όπως η συνέντευξη ,η παρατήρηση και αξιολογητικά τεστ.
Στην συνέντευξη με τους γονείς ο ψυχολόγος συγκεντρώνει τις πληροφορίες για το ιστορικό του παιδιού ,για τις αντιλήψεις των γονιών για το παιδί και την δυσκολία του και για τις ενδοοικογενειακές σχέσεις.
Στην συνέντευξη με το παιδί ο ψυχολόγος καταρχήν προσπαθεί να εγκαταστήσει μια καλή σχέση μαζί του γιατί συνήθως το παιδί δεν επισκέπτεται τον ειδικό με δική του πρωτοβουλία.
Ύστερα προσδιορίζει τις δυσκολίες του παιδιού:
• μέσω των αντιλήψεων και των συναισθημάτων για την δυσκολία του, του ιδίου του παιδιού
• μέσω της παρατήρησης της συμπεριφοράς του ,του παιχνιδιού ,της ζωγραφιάς του ,όπως και μη λεκτικές πληροφορίες μέσω της κλινικής εξέτασης και δοκιμασιών των επιμέρους γνωστικών δεξιοτήτων του όπως η κίνηση , η αντίληψη, ο λόγος ,η μνήμη κ.α
Πότε ένα παιδί χρειάζεται την παρέμβαση του ψυχολόγου ;
Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζονται στην «γνώση» από τον ψυχολόγο είναι:
Εφαρμόζεται σε δυσκολίες όπως άγχος –φοβίες , διαταραχές του συναισθήματος , προβλήματα συμπεριφοράς , δυσχέρεια στην επικοινωνία –τραυλισμός , δυσκολίες του ύπνου, της ενούρησης , της εγκόπρισης, και ψυχοσωματικών προβλημάτων.
Η παρέμβαση μπορεί να έχει και υποστηρικτικό χαρακτήρα σε παιδιά που δεν έχουν κάποια ψυχική διαταραχή εμφανίζουν όμως δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις , χαμηλή αυτοεκτίμηση και ελλιπής κοινωνικές δεξιότητες .
Ο ψυχολόγος μπορεί επίσης να εφαρμόσει προγράμματα τροποποίησης της συμπεριφοράς σε διαταραχές όπως ελλειμματικής προσοχής / υπερκινητικότητας ή στις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές.
Επίσης μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της ομαλής εξέλιξης του παιδιού μέσω της πρόληψης πχ της σχολικής ετοιμότητας ή της αντιμετώπισης σημαντικών γεγονότων της ζωής του παιδιού όπως το διαζύγιο των γονιών.
Στις συναντήσεις των παιδιών χρησιμοποιούνται μέσα όπως το παιχνίδι, το παραμύθι, η δραματοποίηση, και η ζωγραφική.
Η παρέμβαση γίνεται σε ατομικό ή ομαδικό επίπεδο με διαφορετικούς στόχους αναλόγως της φύσης των δυσκολιών του κάθε παιδιού.